Η Μεσογειακή διατροφή ήταν… 92% φυτική!

Σήμερα, μπαίνοντας σε ένα κατάστημα Κρητικών προιόντων βλέπουμε κυρίως ζωικά προϊόντα. Επίσης αλήθεια είναι ότι ακούγοντας Κρητικά προϊόντα το μυαλό μας πάει στην διατροφή των ορεσίβιων Κρητικών με αρκετά κτηνοτροφικά προϊόντα όπως γραβιέρες, μυζήθρες, καλιτσούνια, αντικριστά, απάκια, λουκάνικα αλλά και ρακές, μέλια κλπ.

Συνεπώς γεννάται η ερώτηση: Η διατροφή των παραδοσιακών Κρητών, η λεγόμενη Μεσογειακή διατροφή, είχε πολλά ζωικά προϊόντα; Ποια είναι η ιστορική αλήθεια; Ποια είναι η πραγματική διατροφή πίσω από αυτό που πλασάρετε ως πρότυπο υγιεινής διατροφής και μακροζωίας;

Απάντηση: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της αρχικής μελέτης για την Κρητική διατροφή που δημοσιεύτηκε από το πανεπιστήμιο του Princeton το 1953 [3], η Κρητική διατροφή κατά ποσοστό θερμίδων ήταν η εξής:

  1. 39% δημητριακά
  2. 29% λάδι-λιπαρά(ελαιόλαδο)
  3. 11% λαχανικά και φρούτα
  4. 11% καρποί, όσπρια και πατάτες
  5. μόλις 4% σύνολο από κρέας, ψάρι, αυγά
  6. 3% γάλα, γαλακτοκομικά
  7. 2% ζάχαρη, μέλι
  8. 1% κρασί, μπύρα και αλκοολούχα

Παραθέτω το απόσπασμα της μελέτης [2a] [2b]:

1375191_10202744870997121_7267951020795400017_n

Είναι αστικός μύθος ότι η παραδοσιακή διατροφή των Κρητών του μεταπολέμου, η λεγόμενη Μεσογειακή διατροφή είχε πολλά ζωικά προϊόντα.
Επιπλέον ο λαός των Κρητών ξόδευε πολλές ώρες κάθε μέρα περπατώντας σε δύσβατες περιοχές, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην και να συλλέξει την τροφή του (περί τις 3,5 ώρες ημερησίως). Συνεπώς η αναγκαστική ημερήσια άσκηση τον προφύλασε από ασθένειες του κυκλοφοριακού και παρόμοιες παθογένειες της εποχής μας [6]. Συμπέρασμα είναι ότι η Κρητική διατροφή ήταν μια διατροφή στην συντριπτική της πλειοψηφία φυτική. Ένα ποσοστό 92% ήταν φυτικά προϊόντα, δηλαδή μόλις το 1/12,5 της συνολικής Κρητικής διατροφής ήταν ζωικής προέλευσης.
Οι περιοχές αυτές δεν έκαναν την ορεσίβια διατροφή της Κρήτης (που προωθείται σήμερα) και δεν κατανάλωναν πολλά ζωικά προϊόντα καθώς, όπως αναφέρει η έρευνα, δεν ερευνήθηκαν ορεινές-κτηνοτροφικές περιοχές, αντίθετα το δείγμα ήταν κάποια περιαστικά κεφαλοχώρια της Κρήτης.

Επίσης πρέπει να τονιστεί ο ρόλος της αυστηρής νηστείας (αποχή από ζωικά/ελαιόλαδο) κατά τις περισσότερες μέρες του χρόνου που ωφέλησε τους Κρητικούς της εποχής. [11][12]
Όπως αναφέρει σχετική έρευνα για την διατροφή στην Ελλάδα και η wikipedia [4][5]: “Στη χαμηλή κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης που παρατηρήθηκε στην Κρήτη στη μελέτη των Επτά Χωρών φαίνεται ότι συνέβαλε και το γεγονός ότι οι Κρητικοί την περίοδο αυτή ακολουθούσαν σε μεγάλο βαθμό τις νηστείες που υπαγορεύονται από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Έτσι, η χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων δεν μπορεί να αποδοθεί μονάχα σε οικονομικούς παράγοντες, καθώς πάρα τα χαμηλά εισοδήματα των κατοίκων, η πλειοψηφία του πληθυσμού παρήγαγε τα δικά της ζωικά και φυτικά προϊόντα. Κατά τη διάρκεια των περιόδων νηστείας όμως τα ζωικά προϊόντα φυλάσσονταν για να καταναλωθούν σε περιόδους μη νηστείας και η παράδοση αυτή πέρα από τη συμβολή της στην καλύτερη υγεία ήταν σημαντική και για την οικολογική και περιβαλλοντική ισορροπία.

Η ορθόδοξη εκκλησία ορίζει διάφορες περιόδους νηστείας, οι οποίες συνολικά ανέρχονται σε 180-200 ημέρες κατά τη διάρκεια όλου του έτους. Κατά συνέπεια πρόκειται για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το οποίο συνέβαλε σημαντικά στη συνολική διατροφική πρόσληψη.”

Συνεπώς, η λεγόμενη Κρητική διατροφή είναι απλά άλλη μια έκδοση φυτικής βάσης διατροφής καθώς ήταν ο πλέον φυτοφαγικός λαός της εποχής. Αυτά για λόγους αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας για την πραγματική εικόνα της παραδοσιακής Κρητικής διατροφής.

Τα στοιχεία αυτά ευθυγραμμίζονται και με άλλες σύγχρονες έρευνες όπως την έρευνα των Μπλέ ζωνών όπου οι 5 σύγχρονες περιοχές του πλανήτη με την μεγαλύτερη μακροβιότητα ακολουθούν μια κατά μέσο όρο μια 95% φυτική διατροφή. [1]

Τα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής του 1948 στην Κρήτη όπως το ότι είχαν 20 φορές μικρότερο κίνδυνο καρδιακών, το μικρότερο ποσοστό καρκίνων και την χαμηλότερη θνησιμότητα [7] οφείλονται στο ότι η Μεσογειακή διατροφή ήταν φυτικής βάσης σε ποσοστό άνω του 90% [2]. Το 1991 η αλλαγή διατροφής στην Κρήτη είχε αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών από το 0,7% του πληθυσμού στο 9,5% κατόπιν αλματώδους αύξησης στην κατανάλωση κρέατος και τυριών. [8][9]

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρακτικά σήμερα μια 100% φυτικής βάσης διατροφή λαμβάνει την υψηλότερη βαθμολογία τόσο στον Δείκτη Υγιεινής Διατροφής 2010 (HEI-2010) όσο και στον Μεσογειακό Δείκτη Διατροφής(MDS). [13]

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΗΓΕΣ;

  • 1. Ακόμη θυμάμαι τα λόγια ενός συγγενή μου, ηλικιωμένου Κρητικού, να μου λέει: “Κοπέλι μου, εμείς κρέας ετρώγαμε μόνο στσι γάμους και τσι μεγάλες γιορτές.”.
  • 2. Από άλλη πηγή από το Γεράνι Ρεθύμνου, τα λόγια ενός άλλου εν ζωή ηλικιωμένου συγγενή, του κ Νίκου Π., για την εποχή του μεταπολέμου: “Κρέας ετρώγαμε 4 φορές το χρόνο, το Πάσχα, τα Χριστούγεννα, την Αποκρέ και τσι Παναγιάς, εθρέφαμε ένα γουρούνι να το σφάξουμε μια γιορτή, και να δώσουμε και του γείτονα που είχαμε υποχρέωση, από την άλλη γιορτή. Γάλα είχαμε σε μικρές ποσότητες γιατί μια κατσίκα στο κατώι για 10-15 άτομα δεν έφτανε ούτε για να δοκιμάσεις και να βρέξεις ένα ξεροκόμματο, το γάλα το αφήναμε για τα παιδιά. Ψάρι είχαμε 2-3 φορές τον μήνα από ψάρεμα με δυναμίτη από τσι βόμβες των Γερμανών αλλά εκρατούσε μέχρι 2 μέρες και έπρεπε να το πουλήσουμε γρήγορα. Με τα χόρτα την περνούσαμε!”
  • 3. Άλλη μια μαρτυρία από ζώσα γριούλα που αναφέρει πως τα χόρτα ήταν η κύρια τροφή που μεγάλωσε.
    Δείτε το σχετικό δημοσίευμα στο: [10].
  • 4. Δείτε το σχετικό αφιέρωμα στην Μεσογειακή διατροφή από το ντοκυμαντέρ του ©Σκαι “Το ταξίδι της τροφής” 11/06/2017.


Πηγές:

Έρευνα-συγγραφή: Λαζόπουλος Σταύρος, Ρέθυμνο, Ελ.Κι.Φυ.

Σχολιάστε το δημοσίευμα

σχόλια

Πείτε την γνώμη σας